Słynne drzwi gnieźnieńskie

Unikalnym zabytkiem sztuki odlewniczej okresu romańskiego są znajdujące się w katedrze gnieźnieńskiej słynne drzwi. Zgodnie z przekazywaną ustną tradycją Drzwi Gnieźnieńskie są darem Bolesława Krzywoustego dla gnieźnieńskiej katedry. Czy Drzwi Gnieźnieńskie rzeczywiście podarował świątyni Bolesław Krzywousty nie ma pewności, pewne jest, że drzwi te zostały wykonane w drugiej połowie XII wieku. Drzwi te są całkiem dużych rozmiarów. Nieznany z imienia artysta wykonał na tych drzwiach 18 płaskorzeźb, które przedstawiają sceny z życia biskupa Wojciecha. Biskup Wojciech, mimo że z pochodzenia był Czechem, został jednak pierwszym polskim świętym i patronem świątyni w Gnieźnie. Sceny z życia świętego Wojciecha zostały zamknięte w ramach z roślinnej ornamentacji. W te roślinne motywy wplecione zostały motywy figuralne, które odtwarzają koleje życia świętego Wojciecha, począwszy od dnia jego narodzin, aż po śmierć. Na drzwiach przedstawiona została także scena wykupywania zwłok biskupa Wojciecha przez Bolesława Chrobrego. Anonimowy rzeźbiarz lub rzeźbiarze bardzo zręcznie uchwycili i przedstawili korowód osób duchownych, rycerzy i Prusów. Świadczy to o ich bardzo wielkim kunszcie. Słynne drzwi znajdują się w wewnętrznym portalu południowej kruchty świątyni. Skrzydła drzwi mają różną wielkość. Odlano je z brązu metodą wosku traconego. Prawdopodobnie wcześniej były przymocowane do drzwi wykonanych z drewna.